چرا آتشفشان فوران می کند؟
در این نوشتار می خواهیم در مورد این سوال پاسخ دهیم که براستی جرا آتشفشان فوران می کند. با ما همراه باشید
آتشفشان‌ها به دلیل فعالیت‌های زمین‌شناسی و حرکات درون زمین فوران می‌کنند. این فرآیندها به طور کلی به چند عامل اصلی بستگی دارند:
۱. ساختار زمین
زمین از لایه‌های مختلفی تشکیل شده است: هسته، گوشته و پوسته. در عمق زمین، دما و فشار بسیار بالا است که باعث ذوب شدن سنگ‌ها و تشکیل ماگما می‌شود. ماگما مایعی داغ و غلیظ است که از مواد معدنی، گازها و آب تشکیل شده است.
۲. تجمع ماگما
ماگما در گوشته زمین شکل می‌گیرد و به سمت بالا حرکت می‌کند. این حرکت معمولاً به دلیل کاهش فشار یا افزایش دما اتفاق می‌افتد. وقتی ماگما به سطح نزدیک می‌شود، ممکن است در زیر پوسته تجمع کند و یک اتاقک ماگمایی ایجاد کند.
۳. فشار گازها
درون ماگما، گازهایی مانند دی‌اکسید کربن، بخار آب و سولفور وجود دارد. وقتی ماگما به سطح نزدیک می‌شود، فشار کاهش پیدا کرده و این گازها شروع به انبساط می‌کنند. این انبساط باعث افزایش فشار در اتاقک ماگمایی می‌شود.
۴. شکستگی پوسته
وقتی فشار گازها بیش از حد شود، ممکن است پوسته زمین شکسته شود یا ترک‌هایی ایجاد شود که اجازه دهد ماگما به سطح برسد. این فرآیند معمولاً با فوران آتشفشانی همراه است.
۵. نوع فوران
فوران‌های آتشفشانی بسته به ترکیب شیمیایی ماگما متفاوت هستند:
– فوران‌های انفجاری: اگر ماگما غنی از سیلیس باشد (مانند آتشفشان‌های قوسی)، فوران‌ها معمولاً انفجاری هستند زیرا گازها نمی‌توانند به راحتی فرار کنند.
– فوران‌های غیرانفجاری: اگر ماگما کم‌سیلیس باشد (مانند آتشفشان‌های سپری)، فوران‌ها معمولاً آرام‌تر هستند و ماگما به راحتی از دهانه آتشفشان خارج می‌شود.
۶. عوامل محیطی
عوامل دیگری نیز مانند فعالیت tectonic plates (صفحات تکتونیکی) نقش مهمی در وقوع فوران دارند. مناطق مرزی صفحات تکتونیکی مانند “حلقه آتش اقیانوس آرام” مکان‌هایی هستند که احتمال وقوع آتشفشان بیشتر است.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه، فوران آتشفشان نتیجه تجمع ماگما در زیر سطح زمین، افزایش فشار ناشی از انبساط گازها و شکستگی پوسته زمین است که منجر به خروج مواد مذاب از دهانه آتشفشان می‌شود. این فرآیندهای پیچیده نه تنها بر روی خود آتشفشان تأثیرگذار هستند بلکه بر روی محیط زیست اطراف آن نیز تأثیرات عمیقی دارند.
