تفاوت دلالت تضمنی و التزامی چیست؟ مقایسه و فرق آنها

تفاوت دلالت تضمنی و التزامی چیست؟

در این نوشتار میخواهیم بدانیم که تفاوت دلالت تضمنی و التزامی در چه چیزهایی است. با ما همراه باشید تا ضمن مقایسه آنها فرق آنها را بدانیم

دلالت تضمنی و دلالت التزامی دو نوع دلالت در زبان‌شناسی و فلسفه زبان هستند که به نحوه ارتباط میان معانی واژه‌ها و جملات اشاره دارند. این دو نوع دلالت به طور خاص در تحلیل معنا و فهم متن اهمیت دارند. در ادامه، تفاوت‌های اصلی بین این دو نوع دلالت را بررسی می‌کنیم:

۱. دلالت تضمنی (Implicature)

تعریف:
دلالت تضمنی به معنای آن است که یک جمله یا عبارت به طور غیرمستقیم و ضمنی اطلاعات یا معانی بیشتری را منتقل می‌کند که در خود جمله به صراحت بیان نشده‌اند. این نوع دلالت معمولاً بر اساس زمینه، کنش‌های اجتماعی و قواعد محاوره‌ای شکل می‌گیرد.

ویژگی‌ها:
– غیرصریح بودن: معانی تضمنی معمولاً به صورت غیرمستقیم بیان می‌شوند و نیازمند زمینه یا بافت خاصی هستند.
– وابستگی به بافت: فهم دلالت تضمنی بستگی زیادی به شرایط اجتماعی، فرهنگی و بافت گفت‌وگو دارد.
– قابلیت انکار: اگر کسی بگوید “من دیروز باران آمد” ممکن است از آن نتیجه بگیریم که او نمی‌خواهد بیرون برود، اما این نتیجه‌گیری قابل انکار است.

مثال:
اگر کسی بگوید “این کتاب خیلی جالب است”، ممکن است شنونده بفهمد که نویسنده کتاب هم باید فرد بااستعدادی باشد، هرچند این موضوع مستقیماً بیان نشده است.

۲. دلالت التزامی (Entailment)

تعریف:
دلالت التزامی به معنای آن است که اگر یک جمله درست باشد، جملات دیگری نیز باید درست باشند. در واقع، این نوع دلالت نشان‌دهنده رابطه منطقی بین جملات است.

ویژگی‌ها:
– صراحت منطقی: در دلالت التزامی، اگر جمله A درست باشد، آنگاه جمله B نیز باید درست باشد.
– عدم وابستگی به بافت: برخلاف دلالت تضمنی، دلالت التزامی مستقل از بافت اجتماعی یا فرهنگی است.
– غیرقابل انکار بودن: اگر A درست باشد، B نیز باید درست باشد و نمی‌توان آن را انکار کرد.

مثال:
اگر گفته شود “تمام پرندگان پرواز می‌کنند”، از این جمله می‌توان نتیجه گرفت که “یک کبوتر پرنده است” نیز صحیح خواهد بود. بنابراین اگر جمله اول صحیح باشد، دوم نیز باید صحیح باشد.

جمع‌بندی

به طور خلاصه:
– دلالت تضمنی بیشتر بر اساس زمینه و کنش‌های اجتماعی شکل می‌گیرد و معانی غیرصریح را منتقل می‌کند.
– دلالت التزامی یک رابطه منطقی بین جملات ایجاد می‌کند که مستقل از بافت بوده و قابل انکار نیست.

این دو نوع دلالت هر کدام نقش مهمی در فهم عمیق‌تر زبان و ارتباطات انسانی دارند.