تفاوت دستور قضایی و حکم چیست؟ مقایسه و فرق آنها

تفاوت دستور قضایی و حکم چیست؟

در این نوشتار میخواهیم بدانیم که تفاوت دستور قضایی و حکم در چه چیزهایی است. پس با ما همراه باشید تا ضمن مقایسه آنها فرق آنها را بدانیم

در نظام حقوقی ایران، “دستور قضایی” و “حکم” دو مفهوم متفاوت هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به تفصیل به تفاوت‌های این دو می‌پردازیم:

۱. تعریف

دستور قضایی:
دستور قضایی به معنای دستوری است که قاضی برای انجام یا عدم انجام یک عمل صادر می‌کند. این دستور معمولاً در مراحل اولیه دادرسی یا در موارد خاصی که نیاز به اقدام فوری وجود دارد، صادر می‌شود. دستور قضایی ممکن است شامل مواردی مانند توقیف اموال، صدور قرار تأمین، یا دستور به انجام یک عمل خاص باشد.

حکم:
حکم به معنای تصمیم نهایی قاضی در مورد یک پرونده است که پس از بررسی کامل ادله و مستندات صادر می‌شود. حکم معمولاً شامل نتیجه‌گیری درباره حقانیت یا عدم حقانیت طرفین دعوا است و می‌تواند شامل مجازات، جریمه، یا سایر تصمیمات قانونی باشد.

۲. مراحل صدور

دستور قضایی:
– معمولاً در مراحل ابتدایی دادرسی صادر می‌شود.
– ممکن است بدون نیاز به بررسی کامل ادله و مستندات باشد.
– هدف آن ایجاد وضعیت موقت یا جلوگیری از وقوع خسارت بیشتر است.

حکم:
– پس از بررسی کامل پرونده و ادله طرفین صادر می‌شود.
– شامل تحلیل حقوقی و نتیجه‌گیری نهایی قاضی است.
– حکم نهایی و قطعی بوده و باید اجرا شود.

۳. نوع اثر

دستور قضایی:
– اثر فوری دارد و معمولاً موقتی است.
– ممکن است قابل تجدیدنظر نباشد یا فقط در شرایط خاص قابل اعتراض باشد.

حکم:
– اثر دائمی دارد تا زمانی که مورد تجدیدنظر قرار گیرد یا لغو شود.
– قابل اعتراض در مراجع بالاتر (دادگاه تجدیدنظر) است.

۴. نمونه‌ها

دستور قضایی:
– صدور قرار تأمین کیفری (مانند وثیقه).
– دستور توقیف اموال متهم قبل از صدور حکم نهایی.

حکم:
– حکم محکومیت متهم به حبس یا جریمه مالی.
– حکم برائت متهم از اتهامات وارده.

۵. نتیجه‌گیری

به طور کلی، دستور قضایی بیشتر جنبه موقتی و احتیاطی دارد تا از وقوع خسارت جلوگیری کند، در حالی که حکم نتیجه نهایی دادرسی است که بر اساس آن حقوق طرفین تعیین می‌شود. این دو مفهوم هر کدام نقش مهمی در فرآیند دادرسی دارند و فهم دقیق آن‌ها برای هر کسی که با نظام حقوقی ایران آشناست ضروری است.